اثرات تنش ماندابی بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و عملکرد ارقام مختلف گندم

ارقام گندم در برابر تنش ماندابی عکس العمل¬های متفاوتی از خود نشان می¬دهند. از این رو، به منظور بررسی اثر تنش ماندابی بر عملکرد و اجزای عملکرد و ارزیابی برخی شاخص¬های رشدی و فیزیولوژیکی و میزان حساسیت ژنوتیپ¬های مختلف گندم نان به شرایط ماندابی در مرحله پنجه¬دهی آزمایشی در سال زراعی 92-1391 درمزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه به صورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک¬های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل تنش ماندابی (در دو سطح ماندابی و بدون ماندابی) در کرت-های اصلی و ارقام مختلف گندم (پانزده رقم) درکرت¬های فرعی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس و مقایسه میانگین ها نشان داد که ژنوتیپ¬های مختلف گندم از نظر صفات فیزیولوژیک، مورفولوژیک و بیوشیمیایی مورد بررسی در هر دو شرایط دارای اختلاف معنی¬دار و متفاوتی بودند. بطوریکه بیشترین عملکرد دانه مربوط به رقم ارگ در شرایط بدون تنش ماندابی با مقدار 2/883 گرم در متر مربع و کمترین مقدار آن مربوط به رقم پیشگام با مقدار 1/317 گرم در متر مربع در شرایط بدون تنش ماندابی بدست آمد. همچنین بیشترین مقدار قندهای محلول ساقه در شرایط تنش مربوط به رقم مهدوی و در شرایط بدون تنش مربوط به ارقام امید، شهریار و قدس بود. کمترین مقدار مربوط به رقم امید در شرایط ماندابی و در شرایط بدون تنش مربوط به رقم ارگ بود. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که صفات عملکرد در شرایط بدون تنش، میانگین بهره وری و شاخص تحمل به تنش و میانگین هندسی بهره وری همبستگی مثبت و بسیار معنی داری با عملکرد در شرایط تنش داشتند. به طور کلی تنش ماندابی از طریق کاهش تعداد سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد ماده خشک، عملکرد دانه، شاخص برداشت، عملکرد کلش و قطر ساقه باعث کاهش عملکرد شد.